Một trong những câu hỏi lâu đời và sâu sắc nhất của khoa học vừa được thắp lại bởi một phát hiện đáng kinh ngạc: Phải chăng sự sống trên Trái Đất bắt nguồn từ một nơi khác trong vũ trụ? Các nghiên cứu gần đây về một thiên thạch 2 tỷ năm tuổi đã tiết lộ những cấu trúc phân tử giống DNA, một phát hiện đang gây chấn động cộng đồng thiên văn học và sinh học toàn cầu.
Một thiên thạch cổ đại, với tuổi đời lên đến 2 tỷ năm, đã trở thành tâm điểm của một cuộc tranh luận khoa học gay gắt. Các nhà nghiên cứu tuyên bố đã tìm thấy bên trong nó các cấu trúc phân tử phức tạp, có hình dạng và trình tự tương tự đáng kinh ngạc với vật liệu di truyền có trong con người.
Phát hiện này, dù vẫn đang trong quá trình xem xét và thẩm định chéo (peer review) vô cùng nghiêm ngặt, đã ngay lập tức làm dấy lên cuộc thảo luận toàn cầu về việc liệu hành tinh của chúng ta có phải là nơi khởi nguồn duy nhất của sự sống hay không.
Giả thuyết "Panspermia" được hồi sinh
Nếu những kết quả này được xác thực, chúng sẽ cung cấp bằng chứng mạnh mẽ nhất từ trước đến nay cho Giả thuyết Panspermia (Thuyết mầm sống vũ trụ).
Đây là một học thuyết lâu đời, cho rằng các "viên gạch" cơ bản của sự sống—hoặc thậm chí là chính sự sống vi sinh—không hình thành trên Trái Đất. Thay vào đó, chúng được vận chuyển đến hành tinh của chúng ta hàng tỷ năm trước thông qua các vật thể vũ trụ như sao chổi, tiểu hành tinh hoặc thiên thạch.
Trong nhiều thập kỷ, giả thuyết này chủ yếu tồn tại trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng. Mặc dù các nhà khoa học đã tìm thấy các axit amin (thành phần cơ bản của protein) trên thiên thạch trước đây, việc tìm thấy một cấu trúc phức tạp, có tổ chức giống như DNA là một bước nhảy vọt phi thường. Nó cho thấy rằng "bản thiết kế" cho sự sống có thể đã hình thành trong không gian sâu và sống sót sau cuộc hành trình bốc lửa đến Trái Đất.
Ý nghĩa chấn động: Tổ tiên chúng ta là các vì sao?
Hệ quả của phát hiện này, nếu là sự thật, sẽ định hình lại hoàn toàn hiểu biết của chúng ta về sinh học và vị trí của loài người trong vũ trụ.
Nó có nghĩa là dòng dõi tổ tiên của nhân loại có thể không chỉ bắt nguồn từ quá trình tiến hóa trên Trái Đất, mà còn kéo dài trở lại chính các vì sao. Sự sống có thể không phải là một tai nạn hy hữu chỉ xảy ra trên hành tinh xanh của chúng ta, mà là một quá trình phổ biến trong vũ trụ, được gieo rắc từ thiên hà này sang thiên hà khác.
Phát hiện này thách thức cốt lõi của sinh học, tiến hóa và đặt ra câu hỏi triết học: "Chúng ta thực sự 'đến từ Trái Đất' nghĩa là gì?"
Bức tường hoài nghi: Vấn đề "Nhiễm bẩn"
Tuy nhiên, trước khi đi đến bất kỳ kết luận vội vã nào, cộng đồng khoa học đang tỏ ra vô cùng thận trọng. Rào cản lớn nhất mà phát hiện này phải vượt qua là khả năng "nhiễm bẩn trên Trái Đất" (Terrestrial Contamination).
Thiên thạch này đã tồn tại trên Trái Đất (hoặc trong các bộ sưu tập) một thời gian trước khi được phân tích.
Trong thời gian đó, nó có thể đã bị nhiễm vi khuẩn, nấm, hoặc thậm chí là DNA từ các nhà nghiên cứu xử lý nó. Việc các cấu trúc này "giống" DNA của con người một cách đáng ngờ càng làm tăng thêm mối lo ngại này.
Những người hoài nghi đang kêu gọi các cuộc kiểm tra nghiêm ngặt hơn nữa, sử dụng các phương pháp phân tích vô trùng tuyệt đối, để loại trừ hoàn toàn khả năng vật liệu di truyền này thực chất là của Trái Đất.
Biên giới mới của Sinh học Vũ trụ
Bất kể kết quả cuối cùng—cho dù đây là bằng chứng về nguồn gốc ngoài Trái Đất hay chỉ là một trường hợp nhiễm bẩn đáng tiếc—khám phá này cũng đã mở ra một chương mới cho ngành Sinh học Vũ trụ (Astrobiology).
Nó thúc đẩy các nhà khoa học phải phát triển các công nghệ tinh vi hơn để tìm kiếm dấu vết sự sống trong các mẫu vật từ sao Hỏa, các mặt trăng băng giá của Sao Mộc và Sao Thổ, hay các thiên thạch cổ đại khác.
Có lẽ, theo một nghĩa nào đó, chúng ta không phải là những cư dân đầu tiên của Trái Đất—mà là những du khách từ vũ trụ, đang dần khám phá lại câu chuyện nguồn gốc của mình, từng mảnh vỡ một.
