NexFuture (01/12/2025): Trong thế giới cà phê hiện đại, những ly Latte đá hay Cold Brew (cà phê ủ lạnh) được "độ" thêm hương vị đang trở thành xu hướng không thể chối từ. Chúng ta dễ dàng bắt gặp bí ngô cay (pumpkin spice) tại các siêu thị hay lớp bọt kem trứng (eggnog cold foam) béo ngậy tại Starbucks mỗi dịp lễ hội.
 |
| Cà phê lạnh vị quế và bí ngô - Nataliya Arzamasova/Shutterstock |
Tuy nhiên, với những tín đồ yêu thích pha chế tại nhà (home-brewers), việc tự tay tạo ra hương vị riêng mang lại cảm giác tươi mới và thỏa mãn hơn nhiều. Vấn đề nằm ở chỗ: Làm sao để thêm gia vị mà không làm hỏng cả mẻ cà phê ủ lạnh công phu?
Để giải đáp câu hỏi này, chúng tôi đã tham khảo ý kiến của Andrea Allen – đồng sáng lập Onyx Coffee Lab, Nhà vô địch Barista Hoa Kỳ (2012, 2020) và Á quân Barista Thế giới 2021. Dưới đây là cách "bùng nổ" hương vị Cold Brew theo phong cách chuyên gia.
1. Sai lầm thường gặp: Đừng ủ chung gia vị với bã cà phê!
Nhiều người có thói quen trộn bột quế hay gia vị thẳng vào bột cà phê rồi đổ nước lạnh vào ủ. Andrea Allen khuyên bạn không nên làm vậy.
Lý do rất đơn giản: Cà phê Cold Brew và các loại gia vị khô có cơ chế chiết xuất khác nhau. Nước lạnh có thể làm dậy mùi cà phê nhưng chưa chắc đã đủ sức mạnh để "đánh thức" tinh dầu trong các loại gia vị cứng như quế hay đinh hương, dẫn đến hương vị bị nhạt nhòa hoặc mất cân bằng.
2. Kỹ thuật "Tách Biệt": Chìa khóa của hương vị hoàn hảo
Theo Andrea Allen, bí quyết nằm ở việc chuẩn bị gia vị và cà phê riêng biệt.
Các loại gia vị gợi ý cho mùa lễ hội:
Quế (Cinnamon): Ấm áp, quen thuộc.
Đinh hương (Clove): Nồng nàn, sâu lắng.
Vani (Vanilla): Ngọt ngào, dịu nhẹ.
Ớt đỏ (Red Pepper): Một lựa chọn táo bạo nếu bạn muốn ly cà phê có chút vị cay nồng kích thích vị giác.
Quy trình thực hiện chuẩn Barista:
Thay vì dùng bột gia vị xay sẵn (thường nhanh mất mùi), hãy ưu tiên dùng gia vị nguyên hạt/nguyên cây.
Chiết xuất nóng: Đun sôi các loại gia vị (đập dập hoặc cắt nhỏ) trong nước nóng. Nhiệt độ cao sẽ giúp giải phóng toàn bộ tinh dầu và hương vị tiềm ẩn.
Cô đặc (Concentrate): Tiếp tục đun liu riu cho đến khi nước sắc lại thành một dạng tinh chất đậm đặc. Nếu thích ngọt, bạn có thể thêm đường ở bước này để tạo thành syrup gia vị (sirô).
Làm nguội & Pha chế: Để hỗn hợp gia vị nguội hẳn. Khi thưởng thức, bạn mới thêm từng thìa tinh chất này vào từng ly Cold Brew riêng biệt.
Lợi ích: Cách làm này giúp bạn kiểm soát hoàn toàn hương vị. Bạn có thể gia giảm độ đậm nhạt cho từng ly mà không lo làm hỏng cả bình ủ Cold Brew lớn. Như Allen chia sẻ: "Đây không phải là một bộ môn khoa học chính xác, khẩu vị mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy bắt đầu với một lượng nhỏ và tăng dần."
3. Cách nâng cấp hương vị không cần gia vị: Chọn đúng hạt cà phê
Nếu bạn là người theo trường phái "thuần túy" (purist) và không muốn thêm bất kỳ chất lỏng nào khác vào cà phê, Andrea Allen gợi ý một cách tiếp cận tinh tế hơn: Thay đổi loại hạt cà phê.
 |
| Ly pha cà phê lạnh với gia vị - Sergio Hayashi/Shutterstock |
Hương vị của Cold Brew phụ thuộc rất lớn vào nguồn gốc và phương pháp sơ chế hạt:
Cà phê sơ chế khô (Natural Process) từ Ethiopia: Loại hạt này tự nhiên đã mang trong mình hương vị trái cây phong phú, khi ủ lạnh sẽ cho ra vị ngọt và hương thơm như các loại quả mọng mà không cần thêm syrup.
Cà phê đồng lên men (Co-ferment): Một kỹ thuật sơ chế hiện đại giúp hạt cà phê thấm đẫm hương vị trái cây hoặc gia vị ngay từ công đoạn lên men.
Bạn cũng có thể dùng các loại cà phê tẩm hương liệu (flavored coffee) như hương việt quất, chocolate hay thậm chí là dưa hấu. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi bạn phải thử nghiệm nhiều lần về thời gian ủ để hương vị không bị gắt.
Kết luận
Dù bạn chọn cách tạo ra một loại syrup gia vị cô đặc theo công thức của Andrea Allen hay đổi sang một loại hạt cà phê Ethiopia cao cấp, mục tiêu cuối cùng vẫn là sự tận hưởng.
Hãy nhớ nguyên tắc vàng: Ủ cà phê riêng, nấu gia vị riêng. Đây chính là con đường ngắn nhất để biến ly Cold Brew tại nhà trở nên đẳng cấp, đậm đà và "có gu" không kém gì ngoài tiệm.
Thế Anh
