NexFuture (11/12/2025): Trong thế giới ẩm thực, hiếm có món ăn nào không chỉ ngon miệng mà còn mang trong mình sức nặng của lịch sử như Delmonico Potatoes. Xuất phát từ một căn bếp tại Manhattan vào thế kỷ 19, món khoai tây này đã chứng kiến sự đổi thay của nước Mỹ qua gần 200 năm, từ thời kỳ Nội chiến khốc liệt đến những bàn tiệc hiện đại ngày nay.
 |
| Thịt bò thái lát trên đĩa cùng gia vị và dao nĩa - Anna_Pustynnikova/Shutterstock |
Hãy cùng khám phá câu chuyện thú vị đằng sau món ăn kèm (side dish) huyền thoại này và lý do tại sao nó vẫn giữ vững vị thế "vàng son" trong lòng thực khách sành ăn.
Cái Nôi Của Ẩm Thực Cao Cấp Hoa Kỳ
Câu chuyện bắt đầu tại Delmonico’s – nhà hàng mở cửa năm 1837 tại New York. Đây không chỉ là một tiệm ăn thông thường; Delmonico’s được ghi nhận là nơi khai sinh ra khái niệm "fine dining" (ẩm thực cao cấp) tại Hoa Kỳ.
Chính tại căn bếp lừng danh này, các đầu bếp tài hoa đã sáng tạo ra những món ăn kinh điển mà thế giới vẫn thưởng thức ngày nay như: Baked Alaska, Lobster Newburg, Trứng Benedict, và dĩ nhiên, món Khoai tây Delmonico.
Trong khi món bít tết Delmonico (Delmonico steak) trứ danh giúp nhà hàng vang danh toàn cầu, thì món khoai tây đi kèm lại là "người hùng thầm lặng" với lịch sử lâu đời đáng kinh ngạc. Xuất hiện trên thực đơn cổ nhất còn lưu giữ được của nhà hàng từ năm 1838, món ăn này đã tồn tại trước cả khi cuộc Nội chiến Hoa Kỳ nổ ra.
 |
| Món khoai tây hầm Delmonico được phục vụ kèm thìa - Sergii Koval/Shutterstock |
Bạn có biết? Tương truyền rằng, ngay cả Tổng thống Abraham Lincoln cũng đã từng thưởng thức và yêu thích món khoai tây béo ngậy này khi dùng bữa tại Delmonico’s giữa bối cảnh căng thẳng của cuộc Nội chiến.
Sự Tinh Tế Trong Công Thức Nguyên Bản
Vậy điều gì khiến món khoai tây này trở nên đặc biệt so với các món nghiền hay chiên thông thường? Câu trả lời nằm ở sự kết hợp tinh tế giữa kỹ thuật nấu ăn Pháp và nguyên liệu Mỹ.
Delmonico potatoes là sự biến tấu từ món potatoes fricassée của Pháp. Thay vì cắt miếng to, phiên bản của Delmonico sử dụng:
Khoai tây bào sợi: Được luộc sơ để giữ độ mềm nhưng vẫn có kết cấu rõ ràng.
Sốt kem thượng hạng: Một hỗn hợp đậm đặc gồm sữa, kem tươi (whipping cream) và phô mai Parmesan bào.
Gia vị "quý tộc": Hạt tiêu trắng và nhục đậu khấu (nutmeg) – những gia vị tạo nên mùi hương nồng nàn, ấm áp đặc trưng.
Quy trình chế biến cũng đầy công phu: hỗn hợp khoai và sốt được đun liu riu trên bếp để ngấm gia vị, sau đó chuyển sang đút lò (bake). Kết quả là một đĩa khoai tây mềm mịn bên trong, phủ bên trên là lớp vỏ phô mai vàng ruộm, giòn tan đầy kích thích.
Hành Trình "Biến Hóa" Qua Hai Thế Kỷ
Mặc dù công thức gốc được giữ kín trong nhà hàng suốt thế kỷ 19, nhưng bước sang thế kỷ 20, Delmonico potatoes đã "vượt rào" để thâm nhập vào văn hóa đại chúng Mỹ. Món ăn này đã có sự tiến hóa ngoạn mục để phù hợp với khẩu vị thời đại:
Giai đoạn Hàng không (Thập niên 1950): Có những ghi chép cho thấy món ăn này từng được phục vụ trên các chuyến bay của hãng United Airlines, nhưng với biến tấu thêm các loại thảo mộc như mùi tây, ớt bột paprika hoặc ớt chuông thái nhỏ để tăng màu sắc.
Sự trỗi dậy của Phô mai Mỹ: Thay vì Parmesan truyền thống, nhiều phiên bản hiện đại sử dụng phô mai Cheddar sắc nét, hoặc kết hợp kem chua (sour cream) và phô mai chế biến sẵn để tăng độ béo.
Phong cách "Midwest Hot Dish": Để tiết kiệm thời gian, các bà nội trợ Mỹ hiện đại thường thay thế khoai tây tươi bằng hash browns đông lạnh (khoai tây bào sợi sẵn). Thậm chí, một số biến thể táo bạo còn thay thế khoai tây bằng... gạo, biến nó thành món cơm đút lò lạ miệng.
Kết Luận: Hương Vị Của Lịch Sử
Dù bạn chọn thưởng thức phiên bản nguyên bản sang trọng với nhục đậu khấu và Parmesan, hay phiên bản "thần tốc" với hash browns và cheddar, Delmonico potatoes vẫn là một lựa chọn tuyệt vời cho các bữa tiệc đông người nhờ kết cấu dạng casserole tiện lợi.
Mỗi miếng khoai tây đút lò nóng hổi không chỉ mang lại sự thỏa mãn về vị giác mà còn là trải nghiệm "nếm" lại gần 200 năm lịch sử ẩm thực Hoa Kỳ. Lần tới khi bạn muốn nâng tầm bữa tối cuối tuần, hãy thử trổ tài với món ăn đã từng chinh phục cả Tổng thống Lincoln này nhé!
Thế Anh
