NexFuture (03/12/2025): Khi những ngọn đèn Giáng sinh bắt đầu thắp sáng các khu chợ cổ kính ở Đức, đó cũng là lúc hương thơm của bơ, nho khô và men nồng nàn lan tỏa từ các lò nướng tại Dresden. Tâm điểm của mùa lễ hội nơi đây không phải là gà tây hay ngỗng quay, mà là Dresden Stollen (hay Christstollen) – món bánh trứ danh được ví như "vàng ròng" của ẩm thực mùa đông nước Đức.
 |
| Đầu bếp bánh ngọt Tino Gierig làm bánh stollen, một loại bánh ngọt Giáng sinh truyền thống ở Dresden, Đức, thứ Ba, ngày 11/11/2025. (Ảnh AP/Ebrahim Noroozi) |
Hương Vị Của "Sự Bình Yên Và Gia Đình"
Tino Gierig, một thợ làm bánh kỳ cựu 55 tuổi tại tiệm Dresdner Backhaus, không giấu nổi niềm tự hào khi nói về đứa con tinh thần của mình. Với đôi mắt lấp lánh, ông vừa nhào khối bột men vàng óng, vừa chia sẻ:
"Stollen có vị của Giáng sinh, của gia đình, của truyền thống, của sự ấm cúng, hòa bình và thanh thản."
Đối với Gierig và hàng ngàn thợ làm bánh tại Dresden, Stollen không đơn thuần là thực phẩm. Nó là một biểu tượng. Với lớp đường bột phủ trắng xóa bên ngoài bao bọc lấy cốt bánh chắc nịch, hình dáng của Stollen được cho là mô phỏng Chúa Hài Đồng được quấn trong tã lót.
Ông Gierig nhấn mạnh sự khác biệt tinh tế của món ăn này: "Nó là bột men nặng, không phải bánh mì (bread), cũng chẳng phải bánh bông lan (cake). Nó là một dòng bánh riêng biệt chỉ dành cho mùa Vọng."
"Con Dấu Vàng" Và Quy Luật Khắt Khe Của Sự Hoàn Hảo
Bạn có biết rằng không phải chiếc bánh nào cũng được gọi là Dresden Stollen? Đây là một thương hiệu được bảo hộ nghiêm ngặt, tương tự như rượu Champagne của Pháp hay giăm bông Black Forest.
 |
| Một chiếc bánh stollen, một loại bánh ngọt Giáng sinh truyền thống, được đặt trên bàn trong một tiệm bánh cùng với các nguyên liệu làm bánh ngọt ở Dresden, Đức, thứ Ba, ngày 11/11/2025. (Ảnh AP/Ebrahim Noroozi) |
Hiệp hội Bảo vệ Stollen Dresden kiểm soát chất lượng cực kỳ gắt gao. Để nhận được "Con dấu vàng" danh giá chứng nhận hàng thật, các tiệm bánh phải tuân thủ những "luật bất thành văn":
Vị trí địa lý: Phải được sản xuất trong hoặc ngay gần thành phố Dresden.
Tỷ lệ vàng của Bơ: Lượng bơ phải chiếm ít nhất 50% so với lượng bột.
Nguyên liệu thượng hạng: Phải chứa đầy ắp nho khô, mứt vỏ cam, vỏ chanh, hạnh nhân ngọt và đắng.
Nói "Không" với hóa chất: Tuyệt đối cấm sử dụng bơ thực vật (margarine), chất bảo quản nhân tạo hay hương liệu tổng hợp.
 |
| Đầu bếp bánh ngọt Tino Gierig làm bánh stollen, một loại bánh ngọt Giáng sinh truyền thống ở Dresden, Đức, thứ Ba, ngày 11/11/2025. (Ảnh AP/Ebrahim Noroozi) |
Tuy nhiên, sự quy chuẩn này không giết chết sự sáng tạo. Mỗi gia đình làm bánh lâu đời tại Dresden đều giữ những bí mật riêng trong việc pha trộn gia vị. Đó là sự giao thoa của vani, bạch đậu khấu, đôi khi là đậu tonka, quế, nhục đậu khấu hoặc đinh hương. Như ông Gierig mô tả, đó là "một sự cộng sinh tuyệt vời của các hương vị từ khắp nơi trên thế giới."
Từ Món Ăn Chay Thời Trung Cổ Đến Đặc Sản "Lá Thư Bơ"
Ít ai biết rằng, khởi nguồn của chiếc bánh xa hoa này lại vô cùng khiêm tốn. Tài liệu đầu tiên nhắc đến Stollen xuất hiện từ năm 1474 trong hóa đơn của Bệnh viện Christian Bartolomai.
Thời đó, Stollen là một món ăn chay nhạt nhẽo chỉ gồm bột mì, men và nước, dùng trong mùa Chay khi giáo hội cấm sử dụng bơ và sữa.
Bước ngoặt lịch sử diễn ra vào năm 1491, khi Giáo hoàng Innocent VIII tại Rome ban hành một văn bản đặc biệt (được gọi là "Butterbrief" hay Lá thư Bơ), chấp thuận thỉnh cầu của Tuyển hầu tước Ernest xứ Saxony. Lệnh cấm bơ được gỡ bỏ. Từ đó, các thợ làm bánh được phép thêm những nguyên liệu béo ngậy và phong phú vào bánh, biến nó thành mỹ vị hoàng gia như ngày nay.
Sức Hút Vượt Biên Giới
 |
| Mọi người tham quan Chợ Giáng sinh tại Cung điện Charlottenburg ở Berlin, Đức, Thứ Hai, ngày 24 tháng 11 năm 2025. (Ảnh AP/Ebrahim Noroozi) |
Ngày nay, Stollen không chỉ là niềm tự hào của người Đức mà còn là món quà được săn đón toàn cầu.
Doanh số khủng: Năm 2024, hơn 5 triệu ổ bánh đã được bán ra.
Xuất khẩu: Khoảng 20% sản lượng được xuất sang Áo, Thụy Sĩ và bán trực tuyến mạnh mẽ sang Hoa Kỳ.
Độ bền: Nhờ lượng bơ và đường cao, cùng quy trình nướng đặc biệt, Stollen có thể bảo quản trong nhiều tuần ở nơi khô ráo, thoáng mát mà hương vị càng để lâu càng "ngấm" và ngon hơn.
Trong thời kỳ nước Đức còn chia cắt, Stollen là món quà quý giá nhất mà người dân Đông Đức gửi tặng cho người thân ở Tây Đức, bởi không nơi nào ở phía Tây có thể tái tạo được hương vị nguyên bản của Dresden.
Kết Luận
Khi nhâm nhi một lát bánh Stollen bên tách cà phê nóng vào ngày Chủ nhật đầu tiên của mùa Vọng, bạn không chỉ đang thưởng thức một món bánh ngọt. Bạn đang nếm trải hương vị của lịch sử 500 năm, của sự tỉ mỉ đậm chất Đức, và trên hết, là hương vị của sự đoàn viên.
Như lời người thợ làm bánh già Tino Gierig: "Đó là hương vị của hòa bình."
Thế Anh
