NexFuture (07/11/2025): Khoa học viễn tưởng vừa trở thành hiện thực. Các nhà nghiên cứu đã xác định được một loại vi khuẩn quý hiếm có khả năng "ăn" kim loại nặng độc hại và thải ra... vàng 24-karat nguyên chất. Sinh vật phi thường này, được gọi là Cupriavidus metallidurans, đang mở ra một ngành công nghệ sinh học hoàn toàn mới.
Ảnh: minh họa vi khuẩn Cupriavidus metallidurans bên cạnh các hạt vàng nhỏ
Hàng ngbìn năm qua, các nhà giả kim thuật đã mơ ước biến kim loại thường thành vàng. Giờ đây, khoa học đã phát hiện ra rằng thiên nhiên đã làm điều đó từ lâu, ở một quy mô siêu nhỏ.
Gặp Gỡ "Thợ Luyện Vàng" Tí Hon
Trong một khám phá đáng kinh ngạc, các nhà khoa học đã tìm thấy vi khuẩn Cupriavidus metallidurans ở những môi trường khắc nghiệt nhất Trái Đất. Chúng phát triển mạnh ở những nơi có nồng độ kim loại nặng độc hại cao đến mức có thể giết chết hầu hết các dạng sống khác.
Thay vì bị nhiễm độc, loài vi khuẩn này đã tiến hóa một khả năng phi thường: Nó "ăn" các hợp chất kim loại độc hại.
Cụ thể, khi tiếp xúc với vàng clorua (gold chloride) một dạng vàng lỏng, hòa tan và rất độc loài vi khuẩn này sẽ hấp thụ và xử lý nó.
Cơ Chế Đằng Sau "Phép Màu": Tấm Khiên Giải Độc
Tại sao vi khuẩn lại làm điều này? Đây không phải là một "phép thuật", mà là một cơ chế giải độc sinh hóa thiên tài để sinh tồn.
Khi các ion kim loại độc (như vàng clorua) xâm nhập vào tế bào, vi khuẩn sẽ coi đây là một mối đe dọa. Nó ngay lập tức kích hoạt một loạt enzyme đặc biệt để "vô hiệu hóa" chất độc.
Quá trình này biến đổi các hợp chất độc hại thành một dạng ít nguy hiểm hơn nhiều. Trong trường hợp của vàng, phản ứng hóa học này làm kết tủa các ion vàng thành vàng nguyên tố (elemental gold) dạng vàng rắn, tinh khiết 24-karat mà chúng ta biết.
Theo thời gian, các phản ứng vi mô này tích tụ lại, tạo ra các hạt vàng ròng siêu nhỏ. Về cơ bản, vi khuẩn không cố gắng tạo ra vàng; nó chỉ đang cố gắng sống sót, và vàng ròng chính là "chất thải" an toàn của quá trình tự vệ đó.
Chúng Ta Có Thể "Nuôi" Vi Khuẩn Để Đào Vàng Không?
Đây là câu hỏi trị giá hàng tỷ đô la, nhưng câu trả lời thực tế là "chưa thể".
Ý tưởng sử dụng vi khuẩn để sản xuất vàng ở quy mô công nghiệp (ví dụ, đổ vi khuẩn vào một mỏ quặng và thu về vàng khối) vẫn còn rất xa vời và không thực tế về mặt kinh tế. Quá trình này diễn ra rất chậm và ở quy mô siêu nhỏ.
Tuy nhiên, tiềm năng thực sự của phát hiện này nằm ở các lĩnh vực khác, tinh vi hơn:
Khai thác sinh học (Biomining): Thay vì sử dụng các hóa chất cực độc như xyanua để chiết xuất vàng từ quặng cấp thấp, các công ty khai thác có thể sử dụng các "trang trại" vi khuẩn này để "lọc" các hạt vàng nhỏ nhất mà máy móc thông thường bỏ lỡ.
Xử lý rác thải điện tử (E-waste): Hàng triệu tấn điện thoại cũ, máy tính và bảng mạch bị vứt bỏ mỗi năm, chứa một lượng vàng và kim loại quý khổng lồ. C. metallidurans có thể trở thành chìa khóa để thu hồi an toàn các kim loại quý này từ bãi rác công nghệ.
Khử độc môi trường: Vi khuẩn này có thể được triển khai đến các khu vực bị ô nhiễm kim loại nặng (như các khu công nghiệp cũ) để làm sạch đất và nước.
Kết Luận
Phát hiện đáng kinh ngạc này một lần nữa cho thấy sự thích nghi kỳ diệu của sự sống. Nó nhấn mạnh rằng một số sinh vật nhỏ bé nhất trên hành tinh lại sở hữu sức mạnh để thực hiện những kỳ công mà con người từng cho là không thể ngay cả việc biến kim loại độc thành vàng ròng.
Thế Anh
