NexFuture (07/11/2025): Nỗi ám ảnh về những vết sẹo vĩnh viễn do bỏng hoặc phẫu thuật có thể sắp kết thúc. Các kỹ sư sinh học tại Đại học Toronto (Canada) đã phát triển một loại da nhân tạo không chỉ có cảm giác và vẻ ngoài như da thật, mà còn có khả năng tự động chữa lành vết cắt và vết bỏng mà không cần can thiệp y tế.
Đây không chỉ là một vật liệu cấy ghép. Các nhà khoa học gọi nó là công nghệ "băng gạc sống" (living bandage), một bước tiến có thể định nghĩa lại hoàn toàn ngành y học tái tạo.
"Da Sống" Là Gì và Tại Sao Nó Vượt Trội?
Khác với các phương pháp ghép da truyền thống (lấy da từ bộ phận này đắp lên bộ phận khác), loại da tổng hợp này được "nuôi" trong phòng thí nghiệm. Nó là một cấu trúc lai phức tạp, kết hợp các tế bào sống của con người với các polymer tự phân hủy sinh học.
Điều khiến nó trở nên phi thường là cấu tạo bên trong, mô phỏng gần như hoàn hảo da thật của con người. Nó bao gồm:
Tế bào da thật: Các tế bào sừng (keratinocytes) của con người được lơ lửng trong một ma trận collagen, tạo nên lớp biểu bì.
Mạng lưới mạch máu: Da được tích hợp sẵn các mạng lưới vi mạch máu. Khi cấy ghép, các mạch này sẽ kết nối trực tiếp với hệ tuần hoàn của bệnh nhân, giúp da "sống" thực sự, nhận dinh dưỡng và oxy.
Tế bào hắc tố (Melanocytes): Các tế bào tạo màu da này được đưa vào để đảm bảo da nhân tạo có tông màu khớp hoàn toàn với màu da của bệnh nhân.
Các đầu dây thần kinh: Đột phá lớn nhất là da được tích hợp các đầu dây thần kinh, cho phép bệnh nhân phục hồi cảm giác về xúc giác—điều mà các phương pháp cấy ghép thông thường không làm được.
Cơ Chế Tự Chữa Lành: Nói "Không" Với Sẹo
Phần kỳ diệu nhất của công nghệ này là khả năng tự sửa chữa.
Khi da thật của chúng ta bị tổn thương, cơ thể sẽ kích hoạt một chuỗi phản ứng phức tạp (đông máu, viêm, tái tạo mô...). Lớp da nhân tạo này được lập trình để làm điều tương tự.
Khi bị cắt hoặc bị bỏng nhẹ, nó sẽ tự động kích hoạt quy trình chữa lành y hệt da tự nhiên. Kết quả là, các vết cắt vốn thường để lại sẹo nay có thể lành lại hoàn toàn không tì vết chỉ sau 72 giờ.
Ứng Dụng Thay Đổi Cuộc Sống Đã Bắt Đầu
Đây không còn là lý thuyết trong phòng thí nghiệm. Công nghệ này đã được thử nghiệm và mang lại kết quả đáng kinh ngạc:
Nạn nhân bỏng: 30 bệnh nhân bỏng nặng đã được điều trị thành công, tránh được các cuộc phẫu thuật cấy ghép da đau đớn.
Bệnh nhân tiểu đường: Da được dùng để che phủ các vết loét do tiểu đường, một tình trạng nguy hiểm thường dẫn đến việc phải cắt cụt chi.
Quân sự và Thẩm mỹ: Nó được thử nghiệm để che phủ ngay lập tức các vết thương trên chiến trường và dùng trong phẫu thuật thẩm mỹ với cam kết không để lại sẹo.
Câu chuyện thành công điển hình: Một bệnh nhân bị bỏng 60% cơ thể trong một vụ hỏa hoạn, nay đã được che phủ 95% cơ thể bằng da nhân tạo và đang sống một cuộc sống hoàn toàn bình thường.
Các bác sĩ cho biết, lớp da này còn có thể tự rám nắng, đổ mồ hôi, mọc nang lông và lão hóa một cách tự nhiên cùng với phần còn lại của cơ thể bệnh nhân.
Chi Phí và Tương Lai
Hiện tại, chi phí cho mỗi inch vuông (khoảng 6,45 cm²) da nhân tạo là 75 USD (khoảng 1,8 triệu VNĐ).
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu dự đoán với việc tối ưu hóa sản xuất, chi phí sẽ giảm mạnh xuống chỉ còn 15 USD (khoảng 360.000 VNĐ) vào năm 2027. Điều này mở ra hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới, biến công nghệ "trong mơ" này trở nên phổ biến và dễ tiếp cận.
(Nguồn: Khoa Kỹ thuật Sinh học Đại học Toronto, Tạp chí Science Translational Medicine 2025)
Thế Anh
