NexFuture (07/11/2025): Một thông báo y học gây chấn động toàn cầu: Các nhà khoa học Nhật Bản tại Đại học Tokyo đã làm nên điều không tưởng, "nuôi" thành công một quả thận người đầy đủ chức năng bên trong phôi lợn bằng tế bào gốc. Quả thận này sau đó đã được cấy ghép cho một bệnh nhân 54 tuổi. Tám tháng sau phẫu thuật, bệnh nhân đang sống khỏe mạnh với chức năng thận hoàn hảo.
Đây được xem là bước đột phá lớn nhất trong y học cấy ghép nhiều thập kỷ qua, hứa hẹn sẽ giải quyết hoàn toàn cuộc khủng hoảng thiếu hụt nội tạng đang giết chết hàng ngàn người mỗi ngày.
Phép Màu Có Thật: Bệnh Nhân 54 Tuổi Hồi Sinh
Câu chuyện thành công đầu tiên thuộc về một bệnh nhân nam 54 tuổi (giấu tên) đã phải vật lộn với căn bệnh suy thận giai đoạn cuối, phụ thuộc vào máy chạy thận nhân tạo trong nhiều năm. Ông là người đầu tiên tham gia thử nghiệm mang tính lịch sử này.
Quả thận được cấy ghép vào cơ thể ông không phải từ người hiến tặng, mà là một quả thận 100% mô người, được "nuôi" lớn bên trong một con lợn.
Kết quả thật ngoạn mục: Sau 8 tháng, quả thận mới hoạt động hoàn hảo. Nó lọc máu, điều chỉnh chất điện giải và sản xuất hormone giống hệt như một quả thận tự nhiên, khỏe mạnh. Bệnh nhân đã hoàn toàn không cần chạy thận và trở lại cuộc sống bình thường.
Giải Mã Công Nghệ: Biến Lợn Thành "Vườn Ươm" Tạng Người
Vậy làm thế nào các nhà khoa học Tokyo có thể tạo ra một quả thận người bên trong một loài động vật khác? Quy trình này, được công bố trên tạp chí uy tín Cell Stem Cell 2025, là đỉnh cao của kỹ thuật di truyền và y học tái tạo.
Quá trình này bao gồm 4 bước chính:
Lấy Tế Bào Gốc Của Bệnh Nhân: Đầu tiên, các nhà khoa học lấy tế bào gốc vạn năng (pluripotent stem cells) từ chính bệnh nhân cần cấy ghép. Đây là mấu chốt.
Biến Đổi Gen Phôi Lợn: Họ tạo ra một phôi lợn đã được chỉnh sửa gen đặc biệt. Gen chịu trách nhiệm cho việc phát triển thận của lợn đã bị "tắt" đi. Điều này tạo ra một "khoảng trống sinh học" (empty niche) trong phôi.
Tiêm Tế Bào Gốc Người: Tế bào gốc của bệnh nhân được tiêm vào phôi lợn đã biến đổi gen này.
Phát Triển Tự Nhiên: Khi phôi lợn phát triển, các tế bào gốc của người sẽ tự động "lấp đầy" khoảng trống đó và phát triển thành một quả thận hoàn chỉnh của người. Quá trình này mất khoảng 4 tháng.
Kết quả là một quả thận có cấu trúc và chức năng 100% là mô của người, chỉ đơn giản là "mượn" cơ thể lợn làm vật chủ để phát triển. Con lợn mang thai quả thận này hoàn toàn khỏe mạnh và sống bình thường.
[Hình ảnh minh họa quá trình tiêm tế bào gốc vào phôi lợn và hình ảnh quả thận được nuôi cấy]
Cuộc Cách Mạng Chấm Dứt Khủng Hoảng Thiếu Tạng
Tầm quan trọng của phát minh này là không thể đong đếm. Nó giải quyết hai vấn đề nan giải nhất của y học cấy ghép:
1. Xóa Sổ "Danh Sách Chờ": Chỉ riêng tại Hoa Kỳ, có hơn 90.000 người đang trong danh sách chờ ghép thận. Mỗi ngày, có 13 người chết trong khi chờ đợi một quả thận tương thích. Công nghệ này có khả năng tạo ra một nguồn cung nội tạng "theo yêu cầu", về cơ bản là loại bỏ hoàn toàn tình trạng thiếu hụt.
2. Bài Toán Thải Ghép Đã Có Lời Giải: Đây mới là đột phá lớn nhất. Hầu hết bệnh nhân ghép tạng phải uống thuốc ức chế miễn dịch suốt đời để cơ thể không "tấn công" cơ quan mới (thải ghép).
Nhưng trong trường hợp này, quả thận được nuôi cấy từ chính tế bào gốc của bệnh nhân. Nó là một bản sao di truyền hoàn hảo. Hệ thống miễn dịch của bệnh nhân nhận ra quả thận là "của mình", do đó hoàn toàn không xảy ra hiện tượng thải ghép.
Tương Lai Của "Nông Trại" Nội Tạng
Sự thành công của ca phẫu thuật đầu tiên đã mở đường cho tương lai. Chính phủ Nhật Bản đã cấp phép cho 25 thủ thuật tương tự ngay trong năm nay.
Các nhà khoaT tại Đại học Tokyo không chỉ dừng lại ở thận. Họ đang lên kế hoạch mở rộng quy trình này để nuôi cấy tim, gan và phổi vào năm 2027.
Hiện tại, chi phí cho mỗi quả thận "nuôi" là 150.000 USD (khoảng 3,7 tỷ VNĐ). Tuy nhiên, các nhà khoa học dự đoán với việc tối ưu hóa quy trình, chi phí này sẽ giảm xuống còn 30.000 USD (khoảng 750 triệu VNĐ) trong vòng 5 năm tới, biến nó thành một liệu pháp cứu mạng phổ biến trên toàn cầu.
(Nguồn: Viện Khoa học Y khoa Đại học Tokyo, Tạp chí Cell Stem Cell 2025)
Thế Anh
