NexFuture (08/11/2025): Chúng ta hiếm khi để ý đến việc hít thở vì nó diễn ra một cách tự động. Nhưng khoa học vừa tiết lộ một sự thật đáng kinh ngạc: cách bạn hít thở qua mũi hay qua miệng đang định hình trực tiếp cách não bộ của bạn hoạt động.
Một bài đánh giá tổng quan mới được công bố trên Tạp chí Turkish Thoracic Journal đã gióng lên hồi chuông cảnh báo:
Thở bằng miệng (Mouth breathing) làm suy yếu trí nhớ, phá vỡ khả năng tập trung và làm chậm quá trình giao tiếp thần kinh.
Thở bằng mũi (Nasal breathing) lại củng cố khả năng xử lý và lưu trữ thông tin của não bộ.
Nói cách khác, việc thay đổi một thói quen đơn giản này có thể là chìa khóa để "mở khóa" một bộ não hoạt động hiệu quả hơn.
Bằng Chứng Từ Quét Não: Não "Đồng Bộ" Hay "Lạc Nhịp"?
Để đi đến kết luận này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng các công nghệ quét não tiên tiến như EEG (điện não đồ) và fMRI (chụp cộng hưởng từ chức năng) để theo dõi hoạt động của não trong khi thở bằng mũi và thở bằng miệng.
Kết quả rất rõ ràng và nhất quán:
Khi Thở Bằng Mũi: Não bộ cho thấy một sự đồng bộ hóa (synchronization) mạnh mẽ hơn giữa các khu vực chịu trách nhiệm về sự chú ý, nhận thức và trí nhớ vận hành (working memory). Các sóng não di chuyển theo một nhịp điệu có tổ chức, hiệu quả.
Khi Thở Bằng Miệng: Nhịp điệu hài hòa này ngay lập tức bị phá vỡ. Các nhà khoa học quan sát thấy sự phối hợp sóng não chậm hơn và "hiệu suất nhận thức bị suy giảm" rõ rệt.
Nói một cách đơn giản, thở bằng mũi giúp não của bạn hoạt động như một dàn nhạc giao hưởng được tổ chức tốt, trong khi thở bằng miệng khiến các nhạc công chơi "lạc nhịp".
[Hình ảnh minh họa sóng não đồng bộ và sóng não bị phá vỡ]
Không Chỉ Là Oxy: Bí Mật Nằm Ở "Cung Đường Thần Kinh"
Tại sao lại có sự khác biệt lớn như vậy? Câu trả lời không chỉ đơn giản là về lượng oxy.
Bí mật nằm ở con đường mà không khí đi vào.
Khi bạn thở bằng mũi, luồng không khí sẽ đi qua và kích hoạt các con đường khứu giác và hệ thống limbic của não. Đây là những khu vực cổ xưa của não có ảnh hưởng sâu sắc đến việc điều chỉnh cảm xúc, sự tỉnh táo và cả trí nhớ.
Sự kích thích liên tục này giúp não bộ luôn "kết nối" và phản ứng nhanh nhạy.
Ngược lại, khi bạn thở bằng miệng, bạn đã bỏ qua (bypass) toàn bộ hệ thống cảnh báo và điều chỉnh quan trọng này. Luồng không khí đi thẳng vào phổi mà không "báo cáo" với trung tâm điều khiển não bộ. Theo thời gian, điều này khiến não bộ trở nên kém phối hợp và hoạt động kém hiệu quả hơn.
Hậu Quả Của Việc Thở Bằng Miệng (Và Lợi Ích Của Việc Thay Đổi)
Việc liên tục thở bằng miệng, đặc biệt là khi ngủ (có thể gây ngáy), có liên quan trực tiếp đến các vấn đề hàng ngày mà nhiều người trong chúng ta gặp phải:
Chất lượng giấc ngủ kém, ngủ không sâu giấc.
Cảm giác mệt mỏi, uể oải ngay cả khi vừa thức dậy.
Khó tập trung trong ngày (thường gọi là "sương mù não" - brain fog).
Tin tốt là điều này có thể thay đổi được.
Nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc huấn luyện cơ thể quay trở lại thói quen thở bằng mũi, đặc biệt là khi nghỉ ngơi và tập thể dục, có thể mang lại lợi ích gần như ngay lập tức. Nó không chỉ cải thiện việc cung cấp oxy mà còn:
Làm sắc bén sự minh mẫn của tinh thần.
Ổn định tâm trạng.
Cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung.
Rõ ràng, một hành động nhỏ như cách không khí đi vào cơ thể có thể tạo ra tác động lâu dài đến hiệu suất tinh thần và sức khỏe tổng thể. Thở bằng mũi không chỉ tốt cho phổi—nó giữ cho bộ não của bạn được đồng bộ, trí nhớ sắc bén và tâm trí luôn cân bằng.
Thế Anh
