NexFuture (17/11/2025): Các nhà khoa học cảnh báo xoáy cực (polar vortex) đang có dấu hiệu suy yếu bất thường. Điều này có thể giải phóng "luồng khí tử thần" từ Bắc Cực, mang đến một mùa đông khắc nghiệt và lạnh kỷ lục cho hàng triệu người ở Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á.
Cảnh Báo Khẩn Cấp: "Chiếc Lồng Băng Giá" Của Trái Đất Đang Yếu Đi
Các nhà khí tượng học trên toàn thế giới đang gióng lên hồi chuông cảnh báo khi xoáy cực (polar vortex), một hệ thống gió xoáy khổng lồ quay tít ở tầng bình lưu phía trên Bắc Cực, đang có những dấu hiệu suy yếu rõ rệt.
Đây không chỉ là một thuật ngữ thời tiết xa xôi. Sự thay đổi bất thường này có thể là điềm báo cho một trong những mùa đông khắc nghiệt và lạnh giá nhất trong nhiều năm qua, đe dọa cuộc sống của hàng triệu người trên khắp Bắc Bán Cầu, bao gồm các khu vực rộng lớn của Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á.
"Xoáy Cực" Là Gì Và Tại Sao Nó Quan Trọng?
Để hiểu được mức độ nghiêm trọng của vấn đề, chúng ta cần hình dung xoáy cực giống như một "chiếc lồng" hay một "hàng rào" gió vô hình.
Khi hoạt động bình thường (mạnh): Xoáy cực quay rất nhanh và ổn định. Nó hoạt động hiệu quả như một bức tường, "nhốt" toàn bộ khối không khí cực kỳ lạnh giá (thường xuyên ở mức dưới -50°C) ở yên tại vùng Cực Bắc. Điều này giúp cho các khu vực vĩ độ trung bình (như Mỹ, châu Âu) có một mùa đông tương đối ôn hòa.
Khi nó yếu đi (như hiện tại): Hàng rào gió này trở nên lỏng lẻo, "lượn sóng" và mất ổn định. Nó giống như một cánh cửa lồng bị hở. Khi đó, những luồng khí lạnh như "quái vật" từ Bắc Cực có thể "thoát ra" và tràn sâu xuống phía nam.
Chính sự "tràn" ra này là nguyên nhân gây ra các đợt rét kỷ lục tại những khu vực vốn quen với mùa đông ôn hòa.
Hậu Quả Khi "Quái Vật" Thoát Lồng: Một Mùa Đông Tàn Khốc
Các nhà khí tượng học đang theo dõi sát sao tình hình, bởi một xoáy cực yếu có thể kích hoạt một loạt các hình thái thời tiết cực đoan, tàn phá trên diện rộng:
Nhiệt độ giảm sâu kỷ lục: Chúng ta không chỉ nói về trời trở lạnh. Chúng ta đang nói về các đợt "rét đậm, rét hại" kéo dài, với nhiệt độ có thể giảm xuống mức âm (subzero) trong nhiều ngày liên tục.
Bão tuyết và Bão băng: Luồng khí lạnh gặp không khí ẩm từ phía nam có thể tạo ra những trận bão tuyết dày đặc, làm tê liệt giao thông và bão băng (ice storms) nguy hiểm, làm gãy đổ cây cối và đường dây điện.
Tê liệt cơ sở hạ tầng: Các thành phố thường có mùa đông ôn hòa có thể chứng kiến sự hỗn loạn đột ngột. Đường ống nước có thể bị đóng băng và vỡ, lưới điện quá tải do nhu cầu sưởi ấm tăng vọt.
Gián đoạn toàn diện: Giao thông đường bộ sẽ trở nên nguy hiểm do đường trơn trượt. Hàng loạt chuyến bay có thể bị hủy, gây ảnhicư hởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nhìn Lại Lịch Sử: Những Mùa Đông Không Thể Quên
Đây không phải là lần đầu tiên các nhà khoa học lo ngại về xoáy cực. Lịch sử đã chứng minh, những mùa đông sau một sự kiện suy yếu của xoáy cực thường để lại những hậu quả nặng nề:
Các sự kiện như "Quái vật từ phương Đông" (Beast from the East) từng gây tê liệt phần lớn châu Âu với tuyết rơi dày và cái lạnh thấu xương.
Các đợt rét đậm sâu ở Bắc Mỹ cũng thường liên quan đến sự bất ổn của xoáy cực, gây thiệt hại hàng tỷ đô la cho cơ sở hạ tầng và nông nghiệp.
Những sự kiện này là lời nhắc nhở rõ ràng rằng chúng ta phải chuẩn bị cho tác động lâu dài đến cuộc sống hàng ngày, từ nông nghiệp (mất mùa) đến kinh tế (chi phí năng lượng tăng cao).
Thời Gian Không Chờ Đợi: Chuẩn Bị Là Chìa Khóa
Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng nhận thức sớm và phòng ngừa đúng cách có thể giúp giảm thiểu đáng kể rủi ro.
Mặc dù đây có thể là một trong những mùa đông lạnh nhất trong nhiều năm, các chuyên gia cũng lưu ý rằng mô hình thời tiết có thể khác nhau tùy theo khu vực. Thậm chí trong một mùa đông rất lạnh, vẫn có thể có những đợt ấm lên ngắn ngủi xen kẽ.
Đối với người dân bình thường ở các khu vực bị ảnh hưởng, đây là thời điểm hoàn hảo để hành động:
Kiểm tra hệ thống sưởi: Đảm bảo lò sưởi, máy sưởi và hệ thống thông gió hoạt động tốt. Kiểm tra cách nhiệt cho ngôi nhà để giữ ấm hiệu quả.
Dự trữ đồ dùng thiết yếu: Chuẩn bị sẵn bộ dụng cụ khẩn cấp, bao gồm thực phẩm không dễ hỏng, nước uống, thuốc men, pin, đèn pin và sạc dự phòng.
Chuẩn bị cho phương tiện: Nếu bạn sống ở khu vực có tuyết, hãy đảm bảo xe của bạn có lốp xe mùa đông và các vật dụng khẩn cấp (xẻng, chăn, cát).
Cập nhật thông tin: Điều quan trọng nhất là luôn theo dõi dự báo thời tiết địa phương. Các cảnh báo sớm sẽ cho bạn thời gian để chuẩn bị cho những đợt lạnh sắp tới.
Mặc dù viễn cảnh về một mùa đông tàn khốc có vẻ đáng sợ, nhưng việc chứng kiến những thay đổi thời tiết mạnh mẽ do xoáy cực gây ra cũng là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự năng động, phức tạp và kết nối chặt chẽ của hệ thống khí hậu trên hành tinh chúng ta.
Thế Anh
