Berkutchi: Nơi Linh Hồn Thảo Nguyên Chắp Cánh Cùng Đại Bàng Vàng
Trên những thảo nguyên lộng gió và dưới bầu trời xanh bao la của Kazakhstan, một truyền thống cổ xưa vẫn tồn tại mãnh liệt, như một huyền thoại sống động về mối liên kết giữa con người và thiên nhiên. Đó chính là Berkutchi, nghệ thuật săn mồi cùng đại bàng vàng, một di sản văn hóa độc đáo được lưu truyền qua bao thế hệ. Không chỉ là một kỹ năng săn bắn, Berkutchi là một bản giao hưởng của lòng kiên nhẫn, sự tôn trọng và một tình bạn thiêng liêng giữa người thợ săn và "chúa tể bầu trời".
Mối Liên Kết Thiêng Liêng Vượt Ngôn Ngữ
Nguồn gốc của Berkutchi bắt nguồn từ các bộ lạc du mục Trung Á hàng ngàn năm trước, khi cuộc sống còn phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên. Đối với người Kazakh, đại bàng vàng không phải là công cụ, mà là một người bạn đồng hành, một thành viên trong gia đình. Mối liên kết này được coi là thiêng liêng, đòi hỏi nhiều năm vun đắp lòng tin và sự thấu hiểu lẫn nhau.
Người thợ săn, được gọi là berkutchi, thường chỉ huấn luyện đại bàng mái vì chúng có kích thước lớn hơn, mạnh mẽ và hung dữ hơn trong săn mồi. Họ không bắt những con đại bàng trưởng thành, mà tìm đến những tổ chim cheo leo trên vách đá để mang về những con đại bàng non. Từ giây phút đó, một hành trình dài và đầy ý nghĩa bắt đầu. Người berkutchi sẽ tự tay mớm mồi, trò chuyện, hát cho đại bàng nghe, để tiếng nói và hơi ấm của mình trở nên quen thuộc, thay thế cho tiếng gọi của chim mẹ.
Nghệ Thuật Huấn Luyện Công Phu
Quá trình huấn luyện một "berkut" (đại bàng vàng) là một nghệ thuật đòi hỏi sự kiên trì và am hiểu sâu sắc về tập tính của loài chim oai vệ này.
Làm quen và Thuần hóa: Ban đầu, đại bàng non sẽ được đội một chiếc mũ da đặc biệt gọi là “tomyr”. Chiếc mũ này che mắt đại bàng, giúp nó giữ bình tĩnh, tránh hoảng sợ và tập trung hoàn toàn vào âm thanh và sự đụng chạm của người chủ. Người thợ săn sẽ dành hàng tuần, thậm chí hàng tháng, chỉ để ngồi bên cạnh, vuốt ve và nói chuyện với đại bàng, tạo ra một sợi dây kết nối vô hình.
Bài học Săn mồi: Khi đại bàng đã quen với chủ, các bài học săn mồi bắt đầu. Ban đầu, người berkutchi sẽ sử dụng một miếng da thú nhồi bông (shyrga) kéo trên mặt đất để tập cho đại bàng phản xạ bay xuống và tấn công. Dần dần, chúng sẽ được huấn luyện để săn những con mồi thật sự như thỏ rừng, cáo, và đỉnh cao là những con sói hung dữ trên thảo nguyên tuyết trắng. Người thợ săn và đại bàng phối hợp nhịp nhàng, một người điều khiển ngựa trên mặt đất, một kẻ lượn trên bầu trời, tạo thành một đội săn hoàn hảo.
Sự Trở Về Với Tự Do: Điều đặc biệt và nhân văn nhất của truyền thống này là sau khoảng 8-10 năm gắn bó săn bắn, người berkutchi sẽ tổ chức một nghi lễ để thả đại bàng về với tự nhiên. Đây là một cuộc chia tay đầy cảm xúc, một sự tri ân dành cho người bạn đồng hành. Họ trả lại tự do cho đại bàng để nó có thể thực hiện thiên chức sinh sản và sống trọn vẹn phần đời còn lại trong môi trường hoang dã.
Bảo Tồn Di Sản Trong Thế Giới Hiện Đại
Ngày nay, săn đại bàng không còn là một phương thức sinh tồn chính, nhưng nó đã trở thành một biểu tượng đầy tự hào của bản sắc dân tộc Kazakh. Để bảo tồn và vinh danh di sản này, Kazakhstan thường xuyên tổ chức các lễ hội và cuộc thi hoành tráng.
Nổi bật nhất là Lễ hội Đại bàng Vàng được tổ chức hàng năm, thường vào mùa thu ở vùng Altai. Tại đây, những người berkutchi từ khắp nơi tụ họp, khoác lên mình những bộ trang phục truyền thống lộng lẫy làm từ da thú và vải thêu tinh xảo. Họ cùng những chú đại bàng dũng mãnh của mình tham gia các phần thi gay cấn: gọi đại bàng từ đỉnh núi bay xuống cánh tay, hay trình diễn kỹ năng săn mồi với tốc độ đáng kinh ngạc. Lễ hội không chỉ là một cuộc thi, mà còn là một không gian văn hóa sống động, nơi du khách có thể chứng kiến tận mắt di sản tổ tiên và cảm nhận được tinh thần bất khuất của người dân du mục.
Berkutchi không chỉ là một môn thể thao hay một màn trình diễn ngoạn mục. Nó là một di sản sống, là sợi dây kết nối thế hệ hiện tại với kiến thức và trí tuệ của tổ tiên. Nó là minh chứng cho sự hòa hợp bền vững giữa con người và thiên nhiên, một kho báu văn hóa và là biểu tượng vĩnh cửu của niềm tự hào dân tộc Kazakhstan.
The Anh
Nexbigfuture
